εστίες ανάπτυξης

Ο Παπαχελάς βλέπει σε μια ενιαία παραλία στην Αττική, εστίες δημιουργίας και ανάπτυξης. Σήμερα απ’ το παράθυρο βλέπει μιζέρια και αναξιοποίητο χώρο, αύριο φαντάζεται μια μεγάλη βόλτα, μαρίνες και ανάπτυξη.

Πήγα στη Σύρο αρχές του 1990. Ξαναπήγα πρόπερσι. Ήρθα αντιμέτωπος με την ανάπτυξη, που στο μεταξύ είχε επισκεφθεί το νησί. Το παραθαλάσσιο Κίνι, ήταν πια γεμάτο λευκές πλαστικές τεντώστρες, καφετέριες κι εστιατόρια δίπλα στο κύμα, ενώ στην ακρογιαλιά δέσποζε και ένα τεράστιο γλυπτό, ακριβώς πάνω στην πρώην άμμο. Πηγαίνω τα καλοκαίρια στο Σούνιο. Βλέπω τις εστίες δημιουργίας. «Τρατολίμανο», «Cape Sounio» και πάει λέγοντας. Ομπρέλες και σερβιτόροι παρέχουν άριστες υπηρεσίες, με θέα αυτό που κάποτε λέγαμε ναό του Ποσειδώνα. Απ’ τα Λεγραινά ως το Λαύριο, εξοχικές κατοικίες, μάντρες και ιδιωτικές παραλίες. Περνάμε μέσα απ’ τα σπίτια τους για να βουτήξουμε. Πήγαινα στην Μεσσηνία, σε διάφορες παραλίες γύρω απ’ τη Βοϊδοκοιλιά. Φέτος αναρωτιέμαι αν η τεράστια επένδυση θα φέρει τουρίστες και λεφτά στην τοπική κοινωνία και αν θα επιτρέπεται η είσοδος στην μεγάλη έκταση που πιάνει το ξενοδοχείο και σε μας τους μη διαμένοντες στο χοτέλ τάδε.

Η συζήτηση περί αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας, είναι απ’ τις λίγες που μου προκαλούν αληθινό ίλιγγο. Κάθε φορά που κάποιος ονειρεύεται την αξιοποίηση της ακρογιαλιάς, σκέφτομαι ένα σημείο λίγο πέρα απ’ την Καλαμάτα που μέσα σε τρία χρόνια μετατράπηκε από παραλία σε προέκταση της καφετέριας.

Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα οι συνειρμοί με οδηγούν στα στο σουβλατζίδικο στην Πάτμο που λειτουργούσε με ρεζερβέ και στη μόδα με τις κρατημένες ξαπλώστρες. Αναπόφευκτα μετά από λίγο καταλήγω στα καινούρια κλειστού τύπου πλοία και τους αιχμάλωτους του a/c. Σκέφτομαι ότι κάποιος, κάποτε θα χρειαστεί να τους διηγηθεί την αίσθηση μιας λέξης. Θα είναι ένα κορίτσι στη μέση του πουθενά και το μόνο που θα λέει θα είναι, πως άμα δεν έχεις δαγκώσει χείλη γεμάτα αλμύρα ή ούζο, δεν ξέρεις τί θα πει καλοκαίρι.

Προσπαθώ ξανά να φανταστώ όλη την ακτογραμμή με γκαζόν, μπαρ, κάδους ανακύκλωσης, μουσικές, φρέντο, τσιμέντο, μαρίνες, άρτια εξυπηρέτηση και ευγενικούς παρκαδόρους. Αναρωτιέμαι τί είναι αυτό που κάνει την Αμοργό, Αμοργό, την Άνδρο, Άνδρο και τη Μεθώνη, Μεθώνη. Γιατί πράγμα έγραφε τελικά ο Λακαριέρ ή τί έβλεπε ο Ντάρελ. Ποιό ήταν το φως που είδε ο Μίλερ στις Μυκήνες; Ήταν ανάλογο με αυτό που διαχέεται στο καζίνο στο Λουτράκι ή έστω παρόμοιο με αυτό που αναβοσβήνει στα κλαμπ της Ρόδου; Ήταν μια σκέτη γραφικότητα, ήταν μόνο η φτώχεια που έβλεπαν όλοι αυτοί οι περίεργοι τύποι; Ή υπήρχε κάτι άλλο, κάτι εντελώς διαφορετικό, απ’ όσα ονειρεύονται οι υποστηριχτές της ανάπτυξης και των μεγάλων επενδύσεων; Ή μήπως τελικά εγώ που αντιτίθεμαι στην αξιοποίηση των παραλιών, είμαι απλά μίζερος και αριστεριστής; Ποιά είναι τα χαρακτηριστικά αυτού του σημείου του χάρτη και γιατί θέλουμε τον τουρισμό των γκολφ ή το ισπανικό μοντέλο; Τί κοινό έχει το κάθε «κόστα σκατά» με το μουσείο της Βεργίνας, που κι αυτό επένδυση είναι;

Τί κάνει μια παραλία ωραία; Η lady gaga, ο χατζηγιάννης και το παγωμένα κοκτέιλ; Τί την αξιοποιεί; Οι παρατεταγμένες ξαπλώστρες και τα θαλάσσια σπορ; Τα ξενοδοχειακά συγκροτήματα που παρέχουν ολοκληρωμένες υπηρεσίες εντός του φράχτη τους;

Είναι νομίζω προφανές ότι όταν λένε ανάπτυξη εννοούν ατελείωτα κόστα μάρε και κέιπ σούνιο. Αλλά πάλι, νομίζω ότι είναι προφανές ότι δεν ξέρουν τί είναι αυτό που θα αξιοποιήσουν. Κάθε σπιθαμή είναι γι’ αυτούς, απλά ένας τρόπος να ισοσκελίσουμε κάποιο ισοζύγιο. Μια υποσημείωση σε κάποιο προϋπολογισμό. Εκεί που βλέπουμε θάλασσα, αυτοί βλέπουν πλαζ.

Εμείς όμως ξέρουμε ότι η ζωή δεν είναι μόνο η πραγματικότητα που βαραίνει ή – συνηθέστερα – ελαφραίνει την τσέπη. Άλλωστε, ο τελευταίος παραθεριστής του δεκαπεντάυγουστου μπορεί να αισθανθεί τί ψιθυρίζουν οι επτά μάρτυρες στη Σίφνο. Καταλαβαίνει νομίζω ότι αποκλείεται να βρει αυτόν τον υπαινιγμό στις υπερμοντέρνες παραλίες στην Κω. Με άλλα λόγια, το γυμνό στήθος μιας γυναίκας της «Πούντα μπιτς» δεν έχει καμία σχέση με αυτό που θα συναντήσεις στην Ψιλή Άμμο της Πάτμου. Ένα πλαστικό βυζί στην Παράγκα δεν είναι ικανό να προκαλέσει τα ρίγη που μας κατέλαβαν αυτομάτως στη θέα εκείνης της μαυρομάλλας σ’ ένα ανώνυμο και έρημο κολπίσκο της Αμοργού ή του Κουφονησίου.

Συνεπώς, δεν λέω απλά ένα αντιδραστικό και ξερό όχι στην ανάπτυξη και την αξιοποίηση της οποιασδήποτε παραλίας. Απεργώ λυσσασμένα για να κρατήσω για την παρέα μου, το παλιό υπέροχο δικαίωμα να ανακαλύπτεις την άμμο πάνω στην οποία θα ξαπλώσεις νύχτα μαζί με το κορίτσι, το δικαίωμα να κοιμηθείς ανενόχλητος στα βότσαλα και να φας καρπούζι κάτω απ’ το αρμυρίκι. Αν τίποτα απ’ αυτά δε σε κάνουν να μετράς αντίστροφα για το καλοκαίρι, δεν πειράζει. Κάνε ένα μακροβούτι και ύστερα παρατήρησε τα μαλλιά των γυναικών μετά τη θάλασσα, πως φαίνονται δίπλα στο κατεβασμένο παράθυρο της επιστροφής. Θυμήσου πως απλώνονται τα γυμνά πόδια στο άδειο τοπίο. Τα πόδια αυτά, είναι το ακριβώς αντίστροφο της ξενοδοχειακής μονάδας, του γκαζόν, της ξαπλώστρας με το μαξιλάρι και του φρέντο. Τα πόδια αυτά θα καταργήσουν μία των ημερών προϋπολογισμούς και αναλογιστικές μελέτες. Μάλιστα, αν τα αφήσεις θα σώσουν ακόμα και σένα τελειωμένε σχετικιστή, ορθολογιστή, μίζερε οπαδέ. Ακόμα και μένα.