χωρίς ομπρέλα

Πρόχειρα δύο κουβέντες για τις δύο προηγούμενες μέρες. Προσοχή. Ακολουθεί αυθαίρετη περιγραφή. Όχι ρεπορτάζ, παρά προσωπική αίσθηση.

Δύο Συντάγματα.

Την Πέμπτη κατεβαίνοντας απ’ το μετρό και παρατηρώντας τον κόσμο, σε πρώτη φάση, μάλλον ενοχλούμαι. Κόσμος ξένος, φάτσες που έχω συναντήσει στην παραλιακή και το Κολωνάκι, «πατριώτες», χρήστες του facebook με 550 κοντινές, χαμογελαστές και με γυαλί μάσκα φωτογραφίες. Περπατάω λίγο ακόμη. Μάλλον είμαι κάπως άδικος, μου βγαίνει ο χειρότερος αριστερισμός. Πάντως, ο κόσμος που έχει μαζευτεί είναι αρκετός, περισσότερος απ’ όσο περίμενα.

Ήδη απ’ την Πέμπτη και γύρω στις εννιά με δέκα το βράδυ αρχίζουν να χωρίζονται δύο τάσεις. Ακριβώς μπροστά στη βουλή, στον άγνωστο στρατιώτη βρίσκονται οι πιο θορυβώδεις (ιδιαίτερα χτες) συγκεντρωμένοι. Εκεί θα δεις τις περισσότερες (αν όχι όλες τις) ελληνικές σημαίες (μη φανταστείς, 4 την πρώτη μέρα, 6 ή 7 τη δεύτερη). Εκεί θα ακούσεις τα περισσότερα συνθήματα (από «κλέφτες» και «εεε οοο πάρτε το μνημόνιο και φύγετε από δω», μέχρι μούντζες και εθνικό ύμνο). Εκεί θα δεις και μερικές περίεργες φάτσες (ή ότι θεωρώ εγώ χωρίς επιχειρήματα ή αποδείξεις ότι μπορεί να είναι ακροδεξιό στοιχείο). Και πάλι όμως δεν είναι αποκλειστικά αυτή η αίσθηση που μένει απ’ το πάνω Σύνταγμα. Πολύς χύμα κόσμος, κάποιοι με κρουστά, οικογένειες με παιδιά σε καρότσια, 40ρηδες και 50ρηδες. Γενικά κόσμος που σου δίνει την εντύπωση ότι δεν πολυκατεβαίνει σε συγκεντρώσεις ή ότι αποδοκιμάζει γενικώς κόμματα και πρόσωπα.

Η δεύτερη τάση βρίσκεται απ’ τα σκαλάκια της πλατείας και κάτω. Ο κόσμος που είχε κατασκηνώσει αρχικά στο Θησείο και αρκετοί ακόμη που προστέθηκαν στην πορεία, έχουν δημιουργήσει ένα πυρήνα, ο οποίος χθες και προχθές (και για όσες μέρες) έκανε συνέλευση. Την Πέμπτη είχαν μαζευτεί περίπου 300 ατόμα. Χθες υπολογίζω 800 με 1000. Στη συνέλευση υπάρχει μια αυτοσχέδια μικροφωνική και μπορεί ο καθένας να πάρει το λόγο.

Μα είναι απολίτικοι. 

Το αρχικό κάλεσμα μέσω facebook, αλλά και μερικά κείμενα που βρίσκονται στο real-democracy.gr δίνουν την εντύπωση ότι πρόκειται για ένα μάλλον απολίτικο κίνημα. Παρακολουθώντας τη συνέλευση την Πέμπτη, το πρώτο που μου ήρθε στο μυαλό είναι ότι η εκεί κατάσταση είναι κατά κάποιο τρόπο, παιδί του Δεκέμβρη του 2008. Προσπάθεια συζήτησης όλων με όλους, ανακατάληψη του δημόσιου χώρου, προσπάθεια για αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες, ακόμη και ορισμένες φάτσες νομίζω ότι τις είχα ξαναδεί στους δρόμους της Αθήνας. Μετά από λίγη ώρα γίνεται φανερό, σε μένα τουλάχιστον, ότι η συνέλευση αυτή λίγη σχέση έχει είτε με το αρχικό κάλεσμα είτε με τη μάλλον άκομψη έκφραση «αγαναχτισμένοι». Οι συμμετέχοντες στη συνέλευση μοιάζουν – από ένστικτο – να αντιλαμβάνονται ορισμένα απ’ τα λάθη του Δεκέμβρη του 2008. Οι ομιλητές, παρόλο που (κάποιοι νεότεροι ιδίως) κάνουν υπεραπλουστεύσεις ή επιμένουν στο συναισθηματικό του πράγματος, μιλάνε συνεχώς για το θέμα της δουλειάς, για επισφάλεια και ανεργία ή για παρεμβάσεις σε χώρους δουλειάς. Ακόμη, απ’ τον λόγο των περισσότερων, καταλαβαίνει κανείς, ότι δεν πρόκειται για απολιτίκ άτομα, απλά αγαναχτισμένα με τους 300 ή τα κόμματα. Όταν μιλάνε για αυτοοργάνωση, δεν μπορεί να κρυφτεί το ιδεολογικό υπόβαθρο. Οι περισσότεροι τονίζουν ότι πρέπει να παραμείνει ο κόσμος στο Σύνταγμα. Προς το τέλος, την Πέμπτη μιλάνε για την ανάγκη οργάνωσης. Χθες το βράδυ μιλάνε για την ανάγκη σύνταξης ενός μανιφέστου ή υιοθέτησης κάποιων αιτημάτων.

Γενικώς, κτγμ, ο λόγος που αρθρώνεται, οπωσδήποτε όχι λόγος διανοούμενου, έχει σαφή κατεύθυνση και ιδεολογικό υπόβαθρο. Σα να είναι παρούσα η ριζοσπαστικοποίηση του Δεκέμβρη, η οποία τώρα λέει: «δεν μπορούμε να επιτρέψουμε να μας εγκλωβίσουν στη φτώχεια και την εξαθλίωση, πρέπει, ας πούμε, να πέσει η κυβέρνηση ή να απεμπλακούμε απ’ το μνημόνιο. Αλλά δεν είναι και σκοπός μας να γυρίσουμε στην κατάσταση του 2005. Υπάρχει μια άλλη οπτική για τον κόσμο».

2 σημεία.

Χτες σχηματίζονται οκτώ ομάδες εργασίες. Σίτιση, τεχνική, γραμματειακή, νομική στήριξη, εκδηλώσεις, καθαριότητα κλπ. Όποιος θέλει σημειώνει το όνομα του στις ανάλογες λίστες. Την ώρα που αρχίζει η συνέλευση καλούνται οι συμμετέχοντες στις ομάδες να συναντηθούν κάπου δίπλα. Υπάρχει μια κάπως υπερβατική αίσθηση εμπιστοσύνης σε όλο αυτό. Δεν χρειάζεται να συνεννοηθεί με κάποιο συντονιστικό η κάθε ομάδα. Δεν χρειάζεται να ρωτήσει κάτι ή να πάρει οδηγίες. Η κάθε ομάδα αποτελείται από αγνώστους οι οποίοι απλά θα συναποφασίσουν και θα πράξουν. Πείραμα αυτοοργάνωσης. Θα δούμε αν θα λειτουργήσει.

Κάποια στιγμή παίρνει κάποιος το λόγο και αρχίζει να λέει για λαθρομετανάστες, νόμιμους και παράνομους αλλοδαπούς, εγκληματίες κλπ. Ο κόσμος γιουχάρει. Σε λίγο ο ομιλητής σταματάει και φεύγει. Τα αντανακλαστικά ενός απ’ τους τύπους που κατασκηνώνουν κι έχουν φροντίσει για τη μικροφωνική είναι εξαιρετικά. «Παιδιά όχι γιούχες, όχι διάλογος με φωνές απ’ το βάθος και όλοι μαζί. Ο καθένας ας μιλήσει με τη σειρά». Στη συνέχεια τα συλλογικά αντανακλαστικά ξεπερνάνε την (όποια μικρή πάντως) διάθεση λιντσαρίσματος, τοποθετώντας όμως κάποιο ελάχιστο όριο. Οι περισσότεροι ομιλητές λένε: «Όλοι χωράμε εδώ, εκτός από ρατσιστές και φασίστες».

Σοβαρή κριτική και ξινίλα.

Ασκείται μια κριτική που πέρα απ’ ότι είναι σοβαρή, έχει και σκοπό να πάει τα πράγματα ένα βήμα παραπέρα. (Πχ. βλέπε εδώ ). Στα περισσότερα, αν όχι σε όλα τα σημεία της συμφωνώ. Υπάρχει και ένας λόγος που αρθρώνεται στο twitter, από μια ευρεία γκάμα ανθρώπων (από φιλελεύθερους έως πασόκους). Ένας λόγος ξινός. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι που δεν τους αρέσουν οι διαδηλώσεις του ΠΑΜΕ γιατί είναι πολύ πειθαρχημένες και καπελωτικές, που κριτικάρουν τις πορείες των πρωτοβάθμιων σωματείων γιατί συνυπάρχουν με μολότοφ και «εστίες ανομίας», που δεν τους αρέσουν τώρα οι «αγανακτισμένοι» γιατί είναι χλιαροί, απολίτικοι και προμοτάρονται απ’ το Σκάι. Είναι προφανές ότι δεν τους αρέσει οποιαδήποτε διαμαρτυρία, βασικά δεν τους αρέσει οτιδήποτε δεν συγκαταλέγεται στην υψηλή πολιτική και δεν μιλάει με όρους που απαντούν σε ποσοστά επί τοις εκατό και σε ιδιωτικές επενδύσεις. Ο λαός είναι ανώριμος και ανόητος, ενώ δημοκρατία είναι οι επιταγές του σοφού οικονομολόγου.

Υπάρχει και μια αντίδραση, επειδή το προβάλλει ο σκάι και διάφορα άλλα μέσα. Αφενός ο Σκάι προβάλλει το πάνω Σύνταγμα, αφετέρου μόλις βγουν όντως κάποια, (έστω είτε υποτυπώδη, είτε μαξιμαλιστικά, είτε παιδικά) αιτήματα απ’ τη συνέλευση, υποψιάζομαι ότι θα αποσύρει αμέσως τη στήριξή του.

Όπως και να ‘χει το πράγμα, έχοντας πλήρη γνώση όλων των (τεράστιων)  προβλημάτων του Συντάγματος και έχοντας κατά νου ότι πιθανότατα η αποτυχία είναι εξασφαλισμένη, παραμένει εντυπωσιακό το γεγονός ότι χθες και με τόση βροχή, τόσος κόσμος παρέμεινε, όχι τόσο για να διαμαρτυρηθεί, όσο για να συζητήσει και οργανωθεί.

Υγ1. Δύο παρατηρήσεις.

Σοβαρός κίνδυνος 1: αυτός που θίγει ο radical (ο θάνατος του νοήματος, η περίφημη πια μετωνυμία – επανάσταση = βολτάρουμε στους δρόμους).

Σοβαρός κίνδυνος 2: σε μια οριακή, από άποψη επιβίωσης πια, περίοδο σαν αυτή που ζούμε, είναι ένα ζήτημα να μη μείνουμε με τα καλά του Δεκέμβρη. Να μιλήσουμε μεταξύ μας, να γνωριστούμε, να ανταλλάξουμε απόψεις, να φτιάξουμε συλλογικότητες και στέκια σε επίπεδο γειτονιάς. Σπουδαία όλα αυτά, αλλά τώρα χρειαζόμαστε κάτι περισσότερο.

(Παρόλα αυτά ο Mao είπε κάτι κρίσιμο νομίζω).

Υγ2. Και λέει ο Galeano (αν βέβαια εμπιστεύεστε τη μτφρ της Jaquou 🙂 ) απ’ τους δρόμους της Ισπανίας «όοοχι, εγώ δεν είμαι διανοούμενος, αυτοί είναι οι άνθρωποι που διαχωρίζουν το μυαλό από το σώμα…»